Vroeg opsporen van dementie levert weinig op
Het vroeg opsporen van dementie biedt voorlopig weinig voordelen. De Gezondheidsraad stelt dat de werkelijke winst ligt in het tijdig aanpakken van hoge bloeddruk. Het gebruik van bloedtesten en scans om dementie in een vroeg stadium te detecteren is nog niet effectief genoeg om het snel toenemende aantal patiënten te verminderen. Momenteel kunnen deze tests niet betrouwbaar voorspellen wie daadwerkelijk dementie ontwikkelt, en er zijn nog geen behandelingen beschikbaar om het ziekteproces in dit vroege stadium te stoppen of te vertragen.
Preventie is essentieel
Volgens deskundigen moet de focus verschuiven naar preventie, met speciale aandacht voor het beter opsporen en behandelen van hoge bloeddruk. Sterke bewijsvoering toont aan dat het verlagen van hoge bloeddruk het risico op dementie aanzienlijk kan verminderen. Dit maakt het de belangrijkste route om de toekomstige toename van dementie in te dijken.
Toename van dementie door vergrijzing
In Nederland zijn er momenteel zo’n 290.000 mensen met dementie, en deze cijfers zullen door de vergrijzing de komende decennia blijven stijgen. Dementie vormt een grote last voor patiënten, hun families en de zorg, waarbij bijna tien procent van de totale zorgkosten aan deze aandoening is besteed. Hoewel de minister heeft gevraagd om onderzoek naar vroegdiagnostiek, blijkt uit de resultaten dat deze benadering onvoldoende opbrengt.
Zoektocht naar voorspellers
De medische wereld is al geruime tijd op zoek naar betrouwbare signalen die alzheimer en andere vormen van dementie in een vroeg stadium kunnen voorspellen. Methoden zoals het analyseren van afwijkende eiwitten in bloed of hersenvocht, of speciale scans, hebben echter nog geen succes opgeleverd in het identificeren van toekomstige gevallen van dementie.
Leefstijlfactoren en risico
Omdat vroeg opsporen niet veel oplevert, richt de Gezondheidsraad zich op manieren om de ontwikkeling van dementie te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat leefstijlfactoren zoals roken, diabetes, ernstig overgewicht, gebrek aan beweging, en overmatig alcoholgebruik het risico op dementie beïnvloeden. Boven deze factoren steekt hoge bloeddruk er met kop en schouders bovenuit. Het is relatief eenvoudig te diagnosticeren, goed te behandelen en biedt gezondheidswinst die verder gaat dan alleen het verminderen van het risico op dementie; het vermindert ook het risico op hart- en vaatziekten, kanker en vroegtijdige sterfte.
De Gezondheidsraad wijst bovendien drie risicogroepen aan die extra aandacht nodig hebben, waaronder mensen met een migratieachtergrond, die vaak te maken hebben met risicofactoren zoals diabetes en depressie, maar voor wie reguliere zorg en voorlichting niet altijd toegankelijk zijn.